روس ها تمایلی به نزدیکی ایران و آمریکا ندارند / تحریم ها برداشته شود، همچنان مانع FATF را داریم

نواندیش: مذاکرات در وین برای احیای برجام هفته ها است که جریان دارد و حالا بنا به ادعای بسیاری از رسانه ها طرفین نزدیک تر از همیشه به انعقاد توافق و احیای برجام می رسند حتی روز گذشته خبرگزاری آسوشیتدپرس ادعا کرد انبوه تماس‌های دیپلماتیک و گزارش‌های مربوط به پیشرفت مذاکرات، حاکی از آن است که تهران و واشنگتن در مذاکرات غیرمستقیم خود در آستانه توافق قرار دارند.

به گزارش نواندیش، در این بین عباس عراقچی، رئیس هیئت مذاکره کننده ایران در گفتگوهای هسته‌ای وین نیز چند روز پیش و تنها دقایقی پس از اتمام دور سوم مذاکرات در وین با اعلام این مطلب تصریح کرد که طرف‌های مذاکره در برخی موارد به نقاط اشتراک رسیده‌‌اند اما هنوز اختلافاتی در برخی موارد دیگر باقی است.

همانطور که احتمالا دیده اید نواندیش در صفحه اینستاگرام خود لایوهایی هفتگی را به موضوعات مختلف اختصاص می دهد، در همین راستا لایو اینستاگرامى دیشب با موضوع 'آخرین وضعیت مذاکرات وین و بازگشت آمریکا به برجام؛ بیم ها و امیدها' از ساعت 21 میزبان دکتر محسن جلیلوند، استاد دانشگاه و کارشناس حوزه روابط بین الملل بود، دبیری این نشست نیز اکبر مختاری کارشناس سیاست خارجی و مدرس دانشگاه بر عهده داشت.

پرسش: در حال حاضر نگاه خوشبینانه به مذاکرات باعث کاهش قیمت دلار و طلا شده و بسیاری امیدوارند این روند ادامه داشته باشد، نظر شما چیست؟

پاسخ: به نظر من این کاهش قیمت ها بیشتر اثر روانی است چرا که اولا نزدیک انتخابات است و ساختارها تلاش می کنند با تزریق ارز اوضاع اقتصادی را در شرایط پایداری قرار دهند، البته اثر روانی نشست وین نیز وجود دارد اما بیشتر به انتخابات بر می گردد. هنوز جزئیاتی در مورد لغو تحریم ها وجود ندارد پس زود است که در مورد آن اظهار نظر کنیم.

سوال: در حال حاضر شاهد اظهارات ضد و نقیضی از سوی طرفین هستیم، در حالی که ایران از لغو تحریم ها می گوید اما طرف آمریکایی راه درازی را به تصویر می کشد، آیا خود شما خوشبین هستید به نشست وین و آیا طرفین به توافق نزدیک هستند و اگر توافق نشود سناریو های پیش رو چیست؟

پاسخ: در حال حاضر دو روایت وجود دارد رئیس جمهور از لغو تحریم ها گفت اما وزیر خارجه آمریکا از این گفت که راه درازی در پیش است. آمریکا 1500 تحریم بر ما و اشخاص حقیقی ما اعمال کرده است که دکتر عراقچی از لزوم لغو آنان سخن به میان می آورد پرسش اینجاست که خروج این نام ها واقعا چه فایده ای به حال مردم دارد. به نظر من اکنون برای هرگونه اظهارنظری زود است و باید منتظر ماند و دید کیفیت کار به چه شکل است و میزان گشایش و لغو تحریم ها تا چه میزان خواهد بود.

پرسش: آقای عراقچی از باز شدن سوییفت و فروش نفت می گوید در فضای کنونی که قیمت ارز کاهش یافته است به نظر خوشبینی زیادی در این مورد وجود دارد، شما شرایط را چطور می بینید؟

من فکر نمی کنم به سرعتی که بازار تصور کند تحریم ها برچیده شود، حتی به فرض اینکه این اتفاق هم بیافتد تاثیر آن بر بازار 6 ماه تا 1 سال طول می کشد موضوع دیگر بحث اف ای تی اف است حتی با لغو تحریم ها ما هنوز این لایحه را تصویب نکرده ایم. از این ها مهم تر بسیاری از تحریم ها اساسا ربطی به موضوعات هسته ای ندارد و از زمان های دور وضع شده است مثلا همین جنگنده های سوخو بخشی از قطعاتش آمریکایی است که با توجه به تحریم های اولیه امکان فروشش وجود ندارد. فشار کنونی برای به توافق رسیدن به نظرم به دو دلیل یکی مصوبه مجلس و دیگری در پیش بودن انتخابات است، دولت به دنبال آن است امتیازاتی تا پیش از انتخابات و پایان ضرب الاجل کسب کند.

پرسش: نظر شما در مورد شخص دکتر ظریف و فضای بعد از انتخابات چیست؟

تمام مذاکره کنندگان ما با دستور شورای امنیت ملی در نشست ها حضور داشتند اما زمانی که تصمیم به نرمش قهرمانانه گرفته شد پرونده نیز در اختیار وزارت امور خارجه قرار گرفت. مصوبات شورای امنیت ملی نیز تنها با امضا رهبری قابلیت اجرا دارد پس هر انچه تصمیم گیری می شود در سطوح عالی نظام تصمیم گرفته شده است. مذاکرات سیستم خاص خود را دارا است ما تصور می کنیم تمام مشکلات ما قرار است از طریق برجام حل شود در حالی که این گونه نیست. اساسا هر کاری باید در چارچوب منافع ملی صورت گیرد منافعی که شامل امنیت و رفاه و آزادی می شود که باید توازن میان انها برقرار گردد. مذاکره کنندگان باید استانداردهای مبتنی بر منافع ملی را حفظ کنند کاری که دکتر ظریف به خوبی انجام دادند. خاطرات آقای جان کری در کتاب "هر روز یک موهبتی است" به نکته جالبی در مورد دیدار ظریف، لاوروف و جان کری اشاره می کند، گویا لاوروف در جلسه ای به ظریف گفته است تو اصلا اختیاری داری که با ما مذاکره می کنی؟! این نکته مهمی است که وزیر خارجه روسیه به وزیر خارجه ما می گوید در واقع می خواهم بگویم در مذاکرات همه به دنبال منافع خود هستند. در حال حاضر مشکل مردم ما اقتصاد است و به دنبال آن هستند تا این مشکل از طریق برجام حل شود.

پرسش: ترامپ یکسری تحریم ها را ذیل مسائل تروریسم برد این مساله چگونه قابل حل است؟

قول آقای بایدن این است که تحریم های غیر برجامی را هم لغو کند، تحریم های غیر برجامی در زمان جیمی کارتر وضع شد، اکنون خود آمریکایی ها هم دچار سردرگمی هایی شدند. زمانی که برجام امضا شد 6 سناتور از جمله تد کروز گفتند که رئیس جمهور بعدی با یک گردش امضا می تواند همه قرارداد را زیر سوال ببرد. آمریکا از 1993 به دنبال نفت شل رفت، آنها با یک ضربت تحریم نفت ایران و ونزوئلا را از بازار انرژی خارج کردند، آمریکا تنها اجازه تجارت با دلار را داد و این نفت ها فقط با دلار اجازه حضور در بازار نفت را داشتند. آمریکا اجازه نخواهد داد نفت ایران و ونزوئلا دوباره وارد بازار نفت شود و مدیریت آن را بر عهده گرفته است. با این اوصاف لغوتحریم تاثیر آنی ندارد.

پرسش: فضا این گونه است که همه تصور می کنند توافقی ایجاد خواهد شد حتی سفیر اسرائیل در واشنگتن هم صراحتا از ناامیدی کشورش می گوید آیا این درست است؟

اکنون نه جهان جهان 2015 و نه ایران و آمریکا کشورهای آن سال هستند تحولات به شدت سرعت گرفته بنابراین مقایسه با آن زمان درست نیست. اگر آمریکا همین فردا صبح تمام تحریم ها را هم بردارد اقتصاد ایران 10 سال برای بازگشت به سال 1386 زمان می برد. آمریکایی ها هم به یکباره همه تحریم ها را لغو نخواهند کرد. برایم عجیب است که آقای عراقچی تمرکز خود را بر لغو تحریم های اشخاص قرار داده است. حتی با لغو تحریم ها نفتی معضلات بسیاری وجود دارد. پس حتی به فرض رسیدن به توافق نیز مسائل گوناگونی مطرح است.

پرسش: بارها به بحث اف ای تی اف اشاره کردید برخی معتقدند این موضوع بعد از دولت روحانی حل خواهد شد، آیا شما هم چنین نظری دارید؟

اعضای مجمع و خیلی دیگر معتقدند با افی ای تی اف امکان حمایت ما از گروه های شبه نظامی وجود ندارد یا با اف ای تی اف امکان دور زدن تحریم ها وجود ندارد. برخی دیگر نیز این را ابزاری برای امتیازگیری از غرب می دانند. باید برای حل این موضوع نیز منتظر ماند.

پرسش: به گفته دکتر ظریف روسیه تلاش بسیاری برای به سرانجام نرسیدن برجام کرد به نظر شما نقش کنونی آن چیست؟

هر کشوری به دنبال منافع خودش است و این ذات روابط بین الملل است، روس ها تمایلی به نزدیکی ایران و آمریکا ندارند و این کاملا طبیعی است آنها امتیاز گیری بیشتر را در روابط تیره ایران و غرب می بینند. از طرفی ایران نیز مایل به ایجاد تعادل در روابط خود با غرب و شرق است. بنابراین حرف آقای ظریف درست است روس ها حاضر نیستند ایران به غرب نزدیک شود.

پرسش: آیا ایران و آمریکا سرانجام به به توافق خواهند رسید؟

به صورت گام به گام این اتفاق خواهد افتاد آمریکایی ها به یکباره حاضر به لغو تحریم ها نیستند ما نیز به دلیل شرایط سختی که داریم باید امتیازاتی بدهیم. در حال حاضر مردم توقع دارند مشکلات معیشتی شان حل شود و کاری با دیگر مسائل ندارند. وقتی همه چیز گران می شود اصلا دلار به 5 هزار تومان برسد چه فایده دارد. برای آمریکایی ها نیز اگر آمریکا به این شکل پیش رود آنها احتمال می دهند جنگ شود. در سوی دیگر نیز روسیه نیز ترجیح می دهد این شرایط همچنان به همین شکل بماند.

شما مخاطبان عزیز نواندیش می تواند ویدیو این گفتگو را در صفح اینستاگرام نواندیش به نشانی "mynoandish" مشاهده کنید.